Lompat ke konten Lompat ke sidebar Lompat ke footer

15 Contoh Tembang Pocung Bahasa Jawa dan Artinya

Tembang Pocung merupakan salah satu tembang macapat yang menurut urutan tembangnya merupakan tembang terakhir dalam khasanah tembang macapat yang memiliki makna perjalanan hidup manusia. Pocung berasal dari kata "pocong" yaitu ritual kematian setelah jasad dimandikan kemudian dibungkus dengan kain kafan yang disebut dengan istilah dipocong, dan selanjutnya baru dikuburkan. Pocung merupakan tembang macapat yang menggambarkan perjalanan terakhir dari kehidupan manusia di dunia.

Tembang Pocung memiliki filosofi tentang sebuah ritual ketika melepaskan kepergian seseorang. Tembang Pocung memiliki watak yang cenderung mengarah pada hal-hal yang sifatnya jenaka, guyon, santai, dan berisi tebak-tebakan.

Aturan guru gatra, guru lagu dan guru wilangan Tembang macapat Pocung yaitu: 12u - 6a - 8i - 12a.
Artinya:
a. Tembang Pocung memiliki Guru gatra = 4 (4 larik kalimat).
b. Kalimat pertama berjumlah 12 suku kata. Kalimat kedua 6 suku kata. Kalimat ketiga 8 suku kata. dan kalimat keempat berjumlah 12 suku kata (Guru wilangan = 12, 6, 8, 12).
c. Guru lagu = u, a, i, a (Akhir suku kata  bervokal u, a, i, a).

Berikut 15 Contoh Tembang Pocung dalam Serat Kancil.

1. Mandheg mangu si kancil ing lampahipun,
sakedhap angungak,
sigra denira andhelik,
ngulap-ulap si kancil sadangunira.

2. Mangu mangu si kancil kendel adangu,
ngudi keng wardaya,
yen nyata manusa yekti,
pesthi obah lunga saking panggonan.

3. Iku dudu sutingali nora maju,
eca malangkadhak,
mulya ana angin midid,
mayug-mayug wewedi lir jumangkaha.

4. Kancil gugup andhelik maras kalangkung,
dangu ingantosan,
mayug-mayug tan lumaris,
duh kiteng tyas sumyar gandaning kusuma.

5. Pan sumawur mekaring pudhak gandarum,
rumabaseng kisma,
maletuk kaken tang tasik,
sumarambah karya barubahing driya.

6. Lunging gadhung tumiyung pinggir margagung,
lir ngawe-aweya,
atur sekare umiring,
isthanipun lumaku yen pinethika.

7. Sekar andul kalak kenanga keneng kung,
kedah ingagema,
maring kang amurweng tulis,
semuning kang puspa karaseng wardaya.

8. Dayanipun kusuma mrih marum-arum,
maresep ri kang tyas,
sekar sumarsana wilis,
tulus arum rarase menuhi grana.

9. Cipteng kalbu lir sengseming wanodyayu,
yuwaneng bawana,
mangkana kancil andhelik,
nir ing kingkin wekasan suka ing driya.

10. Pan kapanduk gandaning sekar rum-arum,
kadi manggih retna,
sawukir kancana rukmi,
manggut-manggut si kancil sigra maperak.

11. Mring nggenipun wewedi pasangan pulut,
kang mindha manusa,
parek den iling-ilingi,
estu lamun wewedi dudu manusa.

12. Kancil muwus kaya manusa rupamu,
memedeni bocah,
teka memarasi kancil,
dene ingsun pareki nora ngapa.
                           (Serat Kancil)

13. Ngelmu iku kalakone kanthi laku,
Lekase lawan kas,
Tegese kas nyantosani,
Setya budya pangekese dur angkara.

Artinya:
Ilmu itu dijalani dengan perbuatan,
Dimulai dengan kemauan,
Artinya kemauan yang menguatkan,
Ketulusan budi pekerti adalah penakluk kejahatan.

14. Angkara gung neng angga anggung gumulung,
Gegolonganira,
Triloka lekeri kongsi,
Yen den umbar ambabar dadi rubeda.

Artinya:
Kejahatan besar di dalam tubuh kuat menggelora,
Menyatu dengan diri sendiri,
Menjangkau hingga tiga dunia,
Jika dibiarkan akan berkembang menjadi bencana.

15. Beda lamun kang wus sengsem reh ngasamun,
Semune ngaksama,
Sasamane bangsa sisip,
Sarwa sareh saking mardi martatama.

Artinya:
Tetapi berbeda dengan yang sudah suka menyepi,
Tampak sifat pemaaf,
Antar manusia yang penuh salah,
Selalu sabar dengan jalan mengutamakan sikap rendah hati.

Contoh Video Tembang Macapat Pocung


Demikian ulasan tentang "15 Contoh Tembang Pocung Bahasa Jawa dan Artinya" yang dapat kami sajikan. Baca juga artikel tembang Jawa menarik lannya di situs SeniBudayaku.com

6 komentar untuk "15 Contoh Tembang Pocung Bahasa Jawa dan Artinya"

  1. ko yang 1-12 nggak ada artinya ya?

    BalasHapus
  2. Tembang bahasa jawa ngemutaken kula rikala taksih sinau wonten pawiyatan SD. Kula panci remen tembang² bahasa jawa, awit wonten ing batos/manah kraos "nges" ayem tentrem punapa malih menawi kaungelaken ing wanci dalu jumbuh kaliyan swasana dusun kula ingkang tebih saking kitha. Emanipun samangke sampun awis² mireng tembang bahasa jawa inggih awit ewah²an jaman. Begja sok sintena tiyang ingkang ngraosaken gesang ing 2 jaman penjajahan lan kamardikan. Matur suwun. Rahayu² ingkang sami pinanggih. Nuwun🙏

    BalasHapus

Silahkan berkomentar yang baik dan sopan, komentar dengan link aktif akan kami hapus.